[vccinews] Đáp ứng nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp ô tô

Hiện nay, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang có nhiều thay đổi mạnh mẽ, khi những công nghệ mới, xu hướng tiêu dùng mới của khách hàng và mối quan tâm về môi trường đang dần định hình lại thị trường. Xe điện, xe tự lái đang thúc đẩy nhu cầu về năng lực và kỹ năng mới từ nguồn nhân lực của ngành công nghiệp ô tô. Nhiều công ty phần mềm và điện tử đã và đang có nhiều dự án trong lĩnh vực ô tô đạt được thành công lớn.

Nhiều cơ sở, chương trình mở rộng và nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực

Mới đây, Tập đoàn FPT đã ký kết với Cranes Varsity - một trong những tổ chức đào tạo công nghệ Ấn Độ để chuyển giao Chương trình đào tạo phát triển phần mềm ô tô thông minh (Automotive) nhằm phát triển nhân lực chất lượng. Theo thỏa thuận, FPT sẽ mở hệ thống đào tạo Cranes FPT, giúp sinh viên Việt Nam tiếp cận chương trình đào tạo phát triển phần mềm ôtô thông minh theo chuẩn quốc tế, bao gồm kiến thức và kỹ năng về phát triển phần mềm ôtô, tập trung vào các hệ thống nhúng, trí tuệ nhân tạo (AI), và công nghệ ôtô tiên tiến. Đây là chương trình đào tạo phát triển phần mềm ôtô thông minh ngắn hạn chuẩn quốc tế đầu tiên tại Việt Nam, đáp ứng nhu cầu gia tăng trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.

Chương trình kéo dài trong 4 học kỳ (2 năm), cung cấp nền tảng từ cơ bản đến nâng cao về lập trình, mô phỏng, kiểm thử phần mềm và ứng dụng các tiêu chuẩn công nghiệp. Hàm lượng AI chiếm gần 30% toàn bộ chương trình học, giúp sinh viên làm chủ các công nghệ mới nhất. Sau khi hoàn thành chương trình học 2 năm, sinh viên sẽ được cấp Chứng chỉ Advanced Diploma in Automotive Software Development (ADAS) do Cranes Varsity cấp. Đây là chứng chỉ có giá trị quốc tế, giúp sinh viên đáp ứng các tiêu chuẩn tuyển dụng của các doanh nghiệp công nghệ ô tô trong và ngoài nước.

Theo ông Trương Gia Bình - Chủ tịch Tập đoàn FPT, ngành công nghiệp ôtô đang trải qua sự chuyển đổi mạnh mẽ và cần số lượng nhân sự khổng lồ với nhiều chuyên môn khác nhau. Trong bối cảnh như vậy, hợp tác quốc tế sẽ đưa Việt Nam đến một cuộc chơi lớn. Chương trình này sẽ cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam và thế giới trong thời gian ngắn nhất.

Nhận thức được việc đào tạo nhân lực chất lượng cao đáp ứng được nhu cầu và tốc độ phát triển của ngành công nghệ kỹ thuật ô tô về kỹ năng thực hành, kinh nghiệm thực tế, kiến thức về các công nghệ mới cũng như kỹ năng mềm và ngoại ngữ là một trong những yêu cầu cấp thiết hiện nay. Bởi vậy, bắt đầu từ năm 2022, Khoa Công nghệ Ô tô, Trường Cơ khí – Ô tô, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đã phát triển thêm chương trình đào tạo chuyên môn bằng Tiếng Anh ngành công nghệ kỹ thuật ô tô dựa theo chương trình đã đạt kiểm định quốc gia và tiêu chuẩn ABET của Hoa Kỳ. Sinh viên được đào tạo cả về chuyên môn và kỹ năng mềm, đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế, sau khi ra trường có thể làm việc tại các doanh nghiệp hàng đầu về ô tô, các trung tâm R&D liên quan tới phương tiện giao thông thông minh, phát triển xe điện và xe tự hành…

Một trong những cơ sở đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cho ngành công nghiệp ô tô hiện nay là Trường Cơ khí, Đại học Bách Khoa Hà Nội. Cơ sở này hiện đào tạo 6 nhóm ngành, trong đó có ngành Kỹ thuật ô tô. Ngoài đào tạo trên lớp, Trường còn có những dự án để các sinh viên tham gia làm nghiên cứu cùng các thầy. Các phòng thí nghiệm mở cửa hoạt động liên tục để sinh viên được trải nghiệm thực tế. Bên cạnh đó, hàng năm, Trường cũng gửi sinh viên đến các doanh nghiệp để tiếp xúc dần với môi trường làm việc chuyên nghiệp…

Chưa đáp ứng đủ “cơn khát”

Trước những biến động của nền kinh tế và sự phát triển không ngừng của khoa học - công nghệ, máy móc, công nghệ đang dần thay thế sức lao động của con người, khiến nhiều lĩnh vực trong ngành công nghiệp ô tô đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng xu hướng thị trường hiện nay. Nhiều doanh nghiệp sản xuất ô tô đang không ngừng tìm hiếm nguồn nhân lực chất lượng cao và có thể gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất như Công ty FPT Software, Vinfast Huyndai Kefico Việt Nam, Honda Việt Nam, đưa ra mức lương rất cao cho sinh viên tốt nghiệp ngành công nghệ ô tô.

Công ty cổ phần tập đoàn Trường Hải- THACO hiện có khoảng 60.000 nhân sự, trong đó, số lượng nhân sự có trình độ đại học và trên đại học chiếm 32%; cao đẳng kỹ thuật chiếm 18%; công nhân kỹ thuật chiếm 50%. Trong giai đoạn 2022 - 2025, nhu cầu nhân sự tăng khoảng 15%/năm, đi kèm với chiến lược chuyển đổi số, hướng tới phát triển bền vững. Từ năm 2010, THACO đã thành lập trường Cao đẳng nghề với quy mô đào tạo 2.000 sinh viên/năm, nhưng vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu. Do đó, tập đoàn THACO còn hợp tác, liên kết với các trường đại học, viện nghiên cứu, cơ sở giáo dục đào tạo; tuyển dụng chuyên gia từ Nhật Bản, Hàn Quốc để đào tạo công nghệ, kỹ thuật và công nghiệp điện tử.

Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa trong ngành công nghiệp ô tô cho rằng, chỉ có số ít doanh nghiệp đầu ngành có đủ tiềm lực để chủ động nguồn nhân lực; còn lại đa số vẫn phải trông chờ vào phía các cơ sở đào tạo. Giải pháp trước mắt của các doanh nghiệp này là là tăng cường hợp tác với các trường Đại học, Cao đẳng, chấp nhận bỏ thời gian, chi phí để mong đạt được nguồn nhân lực đủ chất lượng và phù hợp với công ty. Đào tạo 10 người, chỉ cần 1-2 người ở lại làm việc và gắn bó lâu dài cũng được coi là thành công.

Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ ngành ô tô tại Việt Nam thường có quy mô vừa và nhỏ, trình độ công nghệ còn lạc hậu, chất lượng nguồn lao động chưa được đào tạo đúng chuyên môn và không có kinh nghiệm trong ngành ô tô. Nguồn lực lao động thiếu cả về chất lượng và số lượng. Nội dung đào tạo tại các trường nghề chưa gắn với thực tiễn sản xuất. Chưa có sự kết nối chặt chẽ giữa cung và cầu lao động, giữa đào tạo và thực tiễn, giữa các trường và doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ ngành ô tô sử dụng lao động có tay nghề kỹ thuật cao.

Bởi vậy, nhiều ý kiến cho rằng, để phát triển thị trường lao động bền vững và hội nhập, Việt Nam cần ban hành hệ thống chính sách đồng bộ trong phát triển nguồn nhân lực theo quy hoạch phát triển kinh tế vùng, chú trọng tổ chức lại hệ thống giáo dục, đào tạo từ phổ thông đến đại học và các trường đào tạo nghề theo hướng tiếp cận nền giáo dục tiên tiến của khu vực và thế giới. Trong đó, cần tập trung phát triển nhân lực có trình độ cao, hạn chế tình trạng đào tạo ra không có việc làm, hoặc phải tổ chức đào tạo lại. Bên cạnh đó, cần tiếp tục xây dựng và phát huy cơ chế hợp tác, phát triển nguồn nhân lực giữa Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp để từng bước hiện đại hóa giáo dục theo tiêu chuẩn quốc tế và các xu thế mới hiện nay.

Nguồn: Vietnam Business Forum