Công tác giáo dục tư tưởng, định hướng nghề nghiệp cho sinh viên và nắm bắt nhu cầu của sinh viên trong tình hình mới

Ông Trần Ngọc Khánh

Trưởng phòng Công tác Sinh viên

Sang thập kỷ thứ 3 của thế kỷ 21, thế giới đang có những thay đổi vũ bão, cuộc cách mạng 4.0, trí tuệ nhân tạo đang dần thay thế con người trong nhiều lĩnh vực, hội nhập kinh tế toàn cầu khiến toàn thể nhân loại đứng trên một vạch xuất phát trong cuộc đua tìm kiếm cơ hội. Bất kỳ ai đứng ngoài guồng quay chung của xã hội sẽ ngay lập tức bị bỏ lại phía sau. Đây là những thách thức lớn với thế hệ trẻ đặc biệt là sinh viên (SV) - những người sẽ phải cạnh tranh hết sức khốc liệt để có việc làm sau khi tốt nghiệp.

Với cam kết trách nhiệm xã hội cao nhất, Đại học Công nghiệp Hà Nội (ĐHCNHN) kiên định con đường đổi mới theo tầm nhìn và chiến lược đã hoạch định để phát triển thành một cơ sở đào tạo hàng đầu theo hướng công nghệ ứng dụng. Nhà trường sẽ tiếp tục là nơi hội tụ tri thức khoa học và công nghệ, là môi trường thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đóng góp những giá trị tốt đẹp nhất cho xã hội và đất nước.

Là trường ĐH lớn với trên 30 nghìn SV, công tác sinh viên và sinh viên được lãnh đạo nhà trường rất quan tâm và được đầu tư nhiều nguồn lực. SV nhà trường không những được cung cấp kiến thức, kỹ năng từ đó xác định động cơ đúng đắn trong học tập và nghiên cứu khoa học mà còn được tạo môi trường để thực hành, rèn luyện từ đó bồi dưỡng lý tưởng, tầm nhìn, nuôi hoài bão, chắp cánh ước mơ vươn tới tầm cao trong khoa học công nghệ cũng như đóng góp sức mình trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá vì một đất nước “giàu mạnh, văn minh”. Qua đó đã góp phần tạo dựng những thế hệ SV nhà trường có thái độ, có nhận thức và ý thức tốt, có ý chí vượt qua khó khăn, vươn lên lập thân, lập nghiệp.

Công tác giáo dục tư tưởng cho sinh viên luôn được nhà trường quan tâm

Mặc dù có rất nhiều cách làm phong phú hiệu quả. Tuy nhiên, công tác sinh viên, công tác quản lý người học của nhà trường cũng đang đứng trước những thách thức rất lớn, sự phát triển kinh tế trong điều kiện hội nhập quốc tế đang đặt ra những yêu cầu mới, cao hơn về lao động. Trong thời đại khoa học kỹ thuật đang phát triển mạnh mẽ, trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp hiện nay, để phát huy lợi thế so sánh của mình, các quốc gia đang chú trọng đầu tư phát triển con người. Điều này mang đến nhiều lợi ích và cơ hội trên con đường làm chủ tương lai nhưng cũng đặt SV nhà trường trước những lựa chọn tỉnh táo, dũng cảm và hiểu biết. Tình trạng vi phạm pháp luật, tệ nạn xã hội, đặc biệt là ma túy, mại dâm xâm lấn học đường đang diễn ra phức tạp; bản sắc văn hóa dân tộc có nguy cơ bị phai nhạt, ô nhiễm môi trường, và đặc biệt là dịch bệnh Covid 19 có diễn biến hết sức khó lường, đòi hỏi sinh viên phải có bản lĩnh vững vàng kiên định.

Bên cạnh đó việc thi đua học tập, nghiên cứu khoa học, sáng tạo khởi nghiệp trong sinh viên còn một số hạn chế: chưa lan tỏa sâu rộng, không phải sinh viên nào cũng hào hứng với các hoạt động học tập hay sáng tạo; một bộ phận nhỏ sinh viên chưa có phương pháp, kỹ năng, động cơ học tập đúng đắn khiến họ “khủng hoảng niềm tin”, “lạc lõng tìm kiếm giá trị” dẫn đến xa vào vòng xoáy tệ nạn, cuốn theo mặt trái và tác động tiêu cực của xã hội. Vẫn còn sinh viên bị xóa tên do kết quả học tập kém hoặc nghỉ học dài ngày. Hiện tượng gian lận trong thi cử vẫn còn dù công tác tổ chức thi đã được nhà trường xiết chặt

Trong bối cảnh trên, nâng cao chất lượng công tác sinh viên, đặc biệt các vấn đề giáo dục về lý tưởng, nắm bắt nhu cầu đồng thời định hướng nghề nghiệp cho sinh viên là đòi hỏi và nhiệm vụ đặt ra rất cần thiết. Nhằm góp phần thực hiện mục tiêu đó, tôi xin được nêu ra một số giải pháp và kiến nghị như sau:

Về công tác giáo dục tư tưởng và nắm bắt nhu cầu của sinh viên:

- Trước hết, SV ngày nay được sinh ra và lớn lên có nhiều điều kiện tốt để vươn cao và xa hơn, song điều cốt yếu hiện nay là cần tạo dựng cho SV ý chí tự lực, tự cường, dám tự tin vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Giúp họ biết chọn lựa, tiếp thu những tinh hoa văn hoá và nâng cao khả năng đề kháng trước các cám dỗ vật chất và các tệ nạn xã hội.

- Thứ Hai, tiếp tục đổi mới phương thức giáo dục “lý luận gắn với thực tiễn”. Hình thức giáo dục cần phù hợp với tâm lý lứa tuổi ưa thích cái mới và sự sáng tạo; đề cao yếu tố "tự giáo dục", "tự rèn luyện" của người thanh niên đi đôi với sự hỗ trợ, giúp đỡ, hướng dẫn mang tính định hướng của các thầy cô giáo, đội ngũ cố vấn học tập, chủ nhiệm lớp…

- Thứ Ba, trong sự quan tâm của Lãnh đạo nhà trường chúng tôi những người làm công tác sinh viên ý thức rất rõ trách nhiệm trong công tác giáo dục sinh viên “có lý tưởng cao đẹp, sống có văn hoá, có tri thức và tình nghĩa" là nhiệm vụ hàng đầu, Phòng CTSV phối hợp với đơn vị đào tạo trong nhà trường, sẽ nâng cao năng lực tham mưu, đề xuất với Lãnh đạo nhà trường và tiếp tục tìm tòi, đổi mới các phương thức, hình thức giáo dục lý tưởng Sinh viên. Đồng thời nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý sinh viên.

- Thứ Tư, thường xuyên bám sát diễn biến đánh giá tình hình sinh viên; xử lý các tình huống nảy sinh, định hướng tư tưởng, dư luận sinh viên, đảm bảo tính thuyết phục và đáp ứng nhu cầu chính đáng của sinh viên, khai thác triệt để thế mạnh của hệ thống liên kết giữa website của nhà trường và mạng xã hội kiên quyết không để xảy ra bức xúc kéo dài trong sinh viên, góp phần giữ vững ổn định tình hình sinh viên nhà trường.

Đoàn sinh viên Đại học Công nghiệp Hà Nội về thăm quê Bác

Về công tác định hướng nghề nghiệp cho sinh viên:

Một là, Cần nhất quán và coi trong công tác hỗ trợ học tập và nghiên cứu khoa học của sinh viên, coi các công trình sáng tạo của sinh viên là giải pháp có tính đột phá góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm đào tạo của Nhà trường, đồng thời cần có những chính sách cụ thể để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, các hoạt động sáng tạo với sự tham gia, xúc tiến, hỗ trợ của các tổ chức ngoài Nhà trường để kết nối với các nhu cầu thực tiễn cũng như tăng cường nguồn lực đầu tư. Cần chuyển từ hình thức học chủ yếu ở trên lớp sang hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học làm tăng tư duy sáng tạo cho sinh viên

Hai là, Phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn, các doanh nghiệp do cựu HSSVHV nhà trường làm chủ, trong công tác tư vấn hướng nghiệp cho sinh viên. Tổ chức các buổi giới thiệu ngành nghề đào tạo với sự tham gia của các cựu HSSVHV thành đạt để sinh viên hiểu rõ về ngành nghề được đào tạo và cơ hội việc làm sau tốt nghiệp, từ đó xây dựng động cơ, thái độ học tập và rèn luyện đúng đắn. Xây dựng cổng thông tin điện tử tư vấn hướng nghiệp và giới thiệu việc làm cho sinh viên.

Ba là, Tăng cường việc tổ chức các khóa học bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng cho sinh viên. Đa dạng hoá về nội dung, hình thức các sân chơi kiến thức, giáo dục kỹ năng nhằm thu hút sinh viên tham gia, chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm, kiến thức, duy trì hiệu quả các câu lạc bộ học thuật và CLB kỹ năng cho sinh viên.

Bốn là, Tiếp tục đẩy mạnh việc phối hợp với các doanh nghiệp, nhà tuyển dụng trong việc nghiên cứu, thiết kế nội dung, chương trình giảng dạy, tăng cường thời lượng các môn học và các kỹ năng cần thiết. Trong đó, các nhà tuyển dụng đóng vai trò là người hướng dẫn cũng như phản hồi về kết quả của sinh viên.