Phát triển hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên tại khoa Kế toán - Kiểm toán, ĐHCNHN: Từ số lượng đến chất lượng sản phẩm nghiên cứu khoa học

TS. Vũ Thị Thanh Bình

Khoa Kế toán - Kiểm toán, Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội

Email: vuthithanhbinh@haui.edu.vn

Tóm tắt: Nghiên cứu khoa học sinh viên (NCKH SV) là hoạt động quan trọng song song với hoạt động giảng dạy tại các cơ sở giáo dục đại học. Khoa kế toán kiểm toán, ĐHCNHN đã triển khai hoạt động NCKH SV từ 10 năm nay. Kết quả cho thấy, số lượng đề tài NCKH SV của khoa đã tăng lên đáng kể và chất lượng sản phẩm đã được cải thiện, cùng với một số sản phẩm được công bố trên các tạp chí và hội thảo khoa học được tính điểm của Hội đồng giáo sư Nhà nước.

Giới thiệu về khoa Kế toán - Kiểm toán, Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội

Khoa Kế toán - Kiểm toán có đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm giảng dạy, được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán, phân tích. Các giảng viên của khoa cũng tham gia vào các hoạt động hỗ trợ tư vấn, triển khai hệ thống thông tin kế toán tại doanh nghiệp nên rất giàu kinh nghiệm thực tế. Dưới những tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nhiều công nghệ mới được ứng dụng mạnh mẽ vào trong hoạt động sản xuất kinh doanh, trong đó có hệ thống kế toán của doanh nghiệp như Blockchain, công nghệ điện toán đám mây, v.v. Nắm bắt những nhu cầu thực tiễn tại doanh nghiệp, Khoa Kế toán - Kiểm toán, ĐHCNHN đã thực hiện đổi mới chương trình giảng dạy và phát triển các chương trình đáp ứng nhu cầu xã hội, gồm: Kế toán, kiểm toán và phân tích dữ liệu kinh doanh. Song song với hoạt động giảng dạy, hoạt động nghiên cứu khoa học nói chung, trong đó có NCKH của SV cũng được quan tâm phát triển và đạt được nhiều kết quả trong những năm gần đây cả về số lượng và chất lượng.

Triển khai hoạt động NCKH SV tại khoa Kế toán - Kiểm toán

Thông tư 26/2021/TT-BGDĐT ban hành ngày 17 tháng 9 năm 2021 có những hướng dẫn về hoạt động nghiên cứu khoa học sinh viên tại các cơ sở giáo dục đại học (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2021). Để triển khai hoạt động NCKH SV, Chi bộ và chính quyền khoa Kế toán - Kiểm toán có những chỉ đạo và phân công nhiệm vụ phù hợp cho giảng viên và các tổ chức, câu lạc bộ của Khoa. Kế hoạch hoạt động NCKH SV được triển khai thống nhất cho toàn Khoa, sau đó, triển khai nhiệm vụ xuống cho các giảng viên trong năm học. Thông qua khảo sát nhu cầu của sinh viên tham gia NCKH, Khoa đã xây dựng Kế hoạch hoạt động NCKH SV hàng năm với các buổi tập huấn có nội dung đáp ứng theo nhu cầu của sinh viên và bám sát theo tiến độ của Nhà trường.

Căn cứ theo kế hoạch hoạt động, nội dung các buổi tập huấn được thực hiện ở từng giai đoạn triển khai đề tài của sinh viên. Cụ thể như năm học 2021 - 2022, Khoa Kế toán - Kiểm toán đã xây dựng kế hoạch 4 buổi tập huấn cho sinh viên NCKH, và triển khai bổ sung 1 buổi theo nhu cầu phát sinh thực tế của sinh viên. Đáng chú ý, hoạt động tập huấn NCKH của Khoa KTKT diễn ra trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp nên các hoạt động được triển khai trực tuyến không chỉ thu hút sự tham gia của sinh viên và giảng viên của Khoa mà còn có sự tham gia của nhiều giảng viên và sinh viên của các cơ sở đào tạo đại học khác như Đại học Thương Mại, Đại học Lạc Hồng, Đại học Thái Nguyên, Học viện chính sách và phát triển. Năm học 2022 - 2023, Khoa KTKT đã xây dựng kế hoạch cho hoạt động NCKH SV cụ thể theo kế hoạch của Nhà trường với 5 buổi tập huấn dự kiến, và Khoa cũng đã triển khai buổi tập huấn số 01 vào ngày 20/8/2022 cho tất cả sinh viên các nhóm NCKH đã đăng ký thông qua hình thức trực tuyến.

Một số hình ảnh trong các buổi tập huấn NCKH SV của khoa KTKT trong năm học 2021 - 2022

Khoa đã sử dụng đa dạng các kênh truyền thông để có thể triển khai và thông báo các nội dung cho sinh viên nhanh nhất, với các kênh trực tiếp từ giảng viên, cố vấn học tập, fanpage của Khoa và của câu lạc bộ học tập, nhóm “Hội NCKH khoa Kế toán - Kiểm toán - HaUI” và các nhóm giảng viên và sinh viên NCKH trên Zalo. Chính vì vậy, các nội dung triển khai và các thông báo từ Nhà trường và Khoa luôn đến với sinh viên một cách nhanh chóng, chính xác và hiệu quả.

Kết quả hoạt động sinh viên NCKH tại khoa Kế toán - Kiểm toán

Với những nỗ lực trong thực hiện triển khai hoạt động NCKH SV, kết quả hoạt động NCKH của khoa KTKT đã đạt được nhiều thành tựu về cả số lượng và chất lượng.

Bảng thống kê kết quả hoạt động NCKH SV tại khoa KTKT trong những năm gần đây

(Nguồn: Tổng hợp của tác giả)

Kết quả cho thấy, số lượng đề tài đăng ký tham gia đã tăng lên đáng kể từ 15 đề tài năm học 2018 - 2019 đến năm học 2021 - 2022 là 50 đề tài. Số lượng các đề tài hoàn thành và nghiệm thu cũng tăng lên tương ứng, cùng với đó là tỷ lệ nghiệm thu đề tài của các năm cũng đã cải thiện và đạt 94% trong năm học 2021 - 2022. Để đạt được kết quả đó, phải kể đến vai trò của giảng viên trong khoa, các thầy cô đã tích cực truyền thông và nhiệt huyết trong công tác hướng dẫn sinh viên NCKH, năm học 2021 - 2022 đã có 31 thầy cô giáo của Khoa tham gia vào hoạt động hướng dẫn NCKH SV. Không chỉ dừng lại ở tăng trưởng số lượng đề tài tham gia, chất lượng hoạt động NCKH SV của khoa KTKT đã có sự cải thiện rõ rệt. Sản phẩm nghiên cứu đã được sinh viên và giảng viên hướng dẫn phát triển và công bố trên các tạp chí và hội thảo chuyên ngành nằm trong danh mục tính điểm của Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước.

Cụ thể như bài báo của tác giả Nguyễn Thị Thương và Vũ Thị Thanh Bình (2021), đăng tại Hội thảo khoa học quốc gia về kế toán và kiểm toán VCAA 2021, là sản phẩm được phát triển từ đề tài “Tác động của chất lượng hệ thống thông tin thư viện đến ý định sử dụng: Nghiên cứu tại Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội”. Hai công bố của các nhóm tác giả Giap, Vu, Tran, và Nguyen (2022) đăng trên Vietnam Journal of Education và Vũ Thị Thanh Bình, Nguyễn Hữu Hùng, và Nguyễn Thị Thanh Hằng (2022) đăng trên Tạo chí Thế giới trong ta là những sản phẩm của sinh viên và giảng viên hướng dẫn đề tài nghiên cứu “Sự tham gia của sinh viên vào quá trình học tập trong bối cảnh học trực tuyến ở Việt Nam: Nghiên cứu sinh viên ngành kế toán - kiểm toán”. Công bố của nhóm tác giả Trương Thanh Hằng và ctg. (2022) phát triển từ kết quả đề tài “Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến kỹ năng quản lý tài chính cá nhân của sinh viên trường ĐHCNHN”. Ngoài ra, rất nhiều các nhóm NCKH SV và giảng viên năm học 2021-2022 đang tiếp tục phát triển sản phẩm nghiên cứu của mình để công bố trên các tạp chí và hội thảo khoa học có tính điểm.

Các kết quả nghiên cứu đã có những phát hiện thú vị và đáng quan tâm. Như nghiên cứu của nhóm tác giả Giap và ctg. (2022) đăng trên tạp chí Vietnam Journal of Education, là tạp chí được tính 1 điểm trong Hội đồng chức danh giáo sư ngành Giáo dục, về học tập trực tuyến tại các cơ sở giáo dục đại học đào tạo ngành Kế toán – Kiểm toán. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh rằng sinh viên tham gia học trực tuyến hướng đến mục đích đạt kết quả học tập nhiều hơn là các giao tiếp xã hội. Tuy nhiên, sinh viên sẽ thấy hài lòng với các lớp học trực tuyến khi các lớp học có nhiều các tương tác xã hội hơn. Dù việc chuyển đổi học trực tuyến một cách gấp gáp đã kết thúc, nhiều cơ sở chuyển sang học trực tiếp, nhưng đào tạo trực tuyến, đào tạo từ xa đang là một xu thế tại các cơ sở giáo dục đại học. Chính vì vậy, khi thiết kế các chương trình hay ứng dụng học trực tuyến, học từ xa thì cần tạo ra nhiều các hoạt động tương tác giữa giảng viên – sinh viên và giữa các sinh viên với nhau để thu hút sinh viên và giúp sinh viên hài lòng hơn trong quá trình học tập.

Những khuyến nghị phát triển hoạt động NCKH SV tại khoa KTKT

Để có thể phát triển hoạt động NCKH SV tại các cơ sở giáo dục đại học, Nguyen, Klopper, và Smith (2016) cũng đã có những đề xuất về các biện pháp hỗ trợ tài chính, hạn chế các rào cản trong nghiên cứu và tạo động lực nghiên cứu khoa học. Căn cứ trên tình hình triển khai NCKH SV tại khoa KTKT, những giải pháp cần được quan tâm và thực hiện đồng bộ. Thứ nhất, Khoa KTKT cần thực hiện các khảo sát nhu cầu thực tế của các nhóm NCKH SV và tiếp tục tổ chức các buổi tập huấn đáp ứng nhu cầu của sinh viên. Để có thể phát triển chất lượng ở tầm quốc tế, khoa cần có biện pháp nâng cao khả năng sử dụng ngoại ngữ cho sinh viên phục vụ nghiên cứu khoa học.

Bên cạnh đó, Nhà trường và Khoa cần thiết lập và thực hiện những chính sách hỗ trợ tài chính cho các nghiên cứu có chất lượng tốt cũng như những lợi ích khi tham gia hoạt động NCKH SV tích lũy vào kết quả học tập của sinh viên. Thêm vào đó, giảng viên là yếu tố quan trọng, chính vì vậy mà Nhà trường và Khoa có thể xây dựng nhóm nghiên cứu và lựa chọn các sinh viên có tiềm năng tham gia vào các nhóm nghiên cứu khoa học.

Tài liệu tham khảo:

- Thông tư số 26/2021/TT-BGDĐT quy định về hoạt động nghiên cứu khoa học sinh viên trong cơ sở giáo dục đại học, (2021).

- Giap, H. T., Vu, B. T. T., Tran, Q. T., & Nguyen, H. H. (2022). Learners’ Perceived Self-Efficacy, Engagement, and Satisfaction in Online Learning of Accounting and Auditing University Students. Vietnam Journal of Education, 6(2), 179-186. doi:https://doi.org/10.52296/vje.2022.200

- Nguyen, Q., Klopper, C., & Smith, C. (2016). Affordances, barriers, and motivations: engagement in research activity by academics at the research-oriented university in Vietnam. Open Review of Educational Research, 3(1), 68-84.

- Nguyễn Thị Thương, & Vũ Thị Thanh Bình. (2021). Tác động của chất lượng hệ thống thông tin thư viện đến ý định sử dụng tại cở sở giáo dục đại học trong bối cảnh học trực tuyến. Paper presented at the Hội thảo khoa học quốc gia về kế toán và kiểm toán VCAA 2021, Đại học Kinh tế Quốc Dân.

- Trương Thanh Hằng, Nguyễn Thị Thanh Thủy, Hoàng Thị Phương Thảo, Trần Hoài Thu, Hoàng Ngọc Quỳnh Trang, & Bùi Tuấn Việt. (2022). Nghiên cứu các nhân tố tác động đến kỹ năng quản lý tài chính cá nhân của sinh viên trường Đại học Công Nghiệp. Tạp chí kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương, 611, 88-90.

- Vũ Thị Thanh Bình, Nguyễn Hữu Hùng, & Nguyễn Thị Thanh Hằng. (2022). Sự tham gia của sinh viên trong học tập trực tuyến: Nghiên cứu dữ liệu sinh viên ngành kế toán kiểm toán trong bối cảnh dịch Covid-19. Tạp chí Thế giới trong ta, 527(5/2022), 97-104.